Στις ημέρες μας έχουν βρει αμέτρητα πατήματα και δικαιολογίες ο κυνισμός και η νομιμοποιημένη άγνοια: Προφανώς ο πρώτος εκπορεύεται της τελευταίας, καθώς μύριες φορές γράφεται κι ακούγεται πώς "όταν δεν γνωρίζεις-πιο εύκολα προστρέχεις στις ωμότητες (πράξεις και λόγια) και ως εκ τούτου, μιας και απουσιάζει η ευγένεια της γνώσης, κυριαρχεί ο κυνισμός"(ως συμπεριφορά πολιτική-οικονομική-κοινωνική). Είναι βέβαιο πως ο κόσμος της εικονικής πραγματικότητας -που προωθείται ως το σύγχρονο μοντέλο της διαπροσωποποιημένης κοινωνικότητας- διακατέχεται από εντυπώσεις γνώσεων, γεγονός που τον απομακρύνει ή, για να είμαι πιο ακριβής, τον συντηρεί αποξενωμένο από την ουσιαστική απόκτηση γνώσης. Ίσως η (παρα)αναγνωρισμένη κούραση που καλλιεργείται στα κοινωνικά υποκείμενα από την ταχύτητα, ως ίδιον της σύγχρονης εποχής, να είναι η συνηθέστερη ων αφορμών προκειμένου το άτομο να απέχει επί της ουσίας από την κατάκτηση γνώσης και την κατανόηση των γεγονότων.
Σήμερα, αρκεί να είσαι άνεργος, να τα κουτσοβγάζεις ή να ζεις ανεκτά προκειμένου να θεωρείς τέτοιους προβληματισμούς κενούς νοήματος, εφόσον "τα ξέρεις από πρώτο χέρι", "έτσι τα φέρνει η ζωή", "το θέμα είναι να έχεις την υγειά σου", "δημοκρατία δεν θέλατε;!", "όλοι τους καθάρματα είναι" ή τέλος "έχει ο θεός, δόξα τω κύριω", "δεν υπάρχουν ηγέτες" κοκ. Το σίγουρο είναι πως ο κόσμος και να ένοιωθε ξεκούραστος πάλι θα αποποιούνταν των ευθυνών του ούτως ώστε να απορήσει «εν αγνοία» για την κατάσταση των πραγμάτων. Πιθανότατα εδώ να λειτουργεί υποδόρια η μεθυστική και ικανοποιητική δέσμευση της πίστης πως «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι...» και ως φυσικό επακόλουθο όσα λιγότερα γνωρίζεις τόσο καλύτερα διάγεις τον εναπομείναντα βίο σου.
Σε αυτό το σημείο ψαύεται μία ειδοποιός διαφορά μεταξύ δημιουργικής άγνοιας και ολοκληρωτικής απαξίωσης της γνώσης. Το επικούρειο πρίσμα της κτήσης της γνώσης φιλτράρει την πληροφόρηση μέσω της αναγκαιότητας της απλότητας ως εργαλείο απόκτησης της ευδαιμονίας. Τα λίγα που γνωρίζω με καθιστούν ολοκληρωμένη προσωπικότητα που βέβαια υπόκειται στις εκπλήξεις των στιγμών κι επουδενί δεν αρκούμαι στα λίγα και ευκαιριακώς ικανοποιητικά, που άλλο δεν καταφέρνουν από το να με αποπροσανατολίζουν με την ομιχλώδη επιδερμικότητά τους. Η φαινομενικότητα των πραγμάτων έχει καταφέρει να οικειοποιηθεί πλείστα όσα ανθρώπινα χαρακτηριστικά καταλήγοντας στην παραγωγή εξανθρωπισμένων κοινωνικών ατομικοτήτων που ζουν απλώς, τυφλά βιώνοντας τα μοντέλα βίου που τους προσφέρονται μέσα από τον περιορισμένο αριθμό καθημερινών επιλογών.
Ως προς τις επιλογές βίου, στα χρόνια της επονομαζόμενης κρίσης, διαφάνηκε και η ικανότητα της εξουσίας να άρχει με κάπως πιο σύγχρονο το "ανθρωπιστικό" στίγμα. Ένα από τα μοντέλα που διαφημίζεται καθόσον επιβάλλεται από τις κυρίαρχες συνιστώσες της οικονομικής/κοινωνικής εξουσίας είναι και η ανθρώπινη γενικευμένη ανεργία που στιγματίζεται ανά έκτακτες περιόδους με τα ψιμύθια ολιγόμηνων ευκαιριακών απασχολήσεων. Και τότε "δεν λες που έχουμε και μια δουλίτσα" ή "ό,τι και να πεις δίκιο θα' χεις" κοκ.
Εύλογα, θα περίμενε κανείς μέσα στις συνθήκες που βιώνει ο Νεοέλληνας να υπάρξει μία έντονη και δραστήρια κινητικότητα προς όφελος των χειμαζόμενων πολιτών, μία αντίδραση από τα επιμέρους κοινωνικά υποσύνολα. Τουναντίον, οι εικονικές συντεταγμένες της πραγματικότητας προδίδουν τις χιλιάδες πιστών και «ακόλουθων» στα διάφορα μέσα δικτύωσης όχι όμως και στους δρόμους ή στην χειροπιαστή καθημερίνοτητα των υπαρκτών καταστάσεων με τις δυσκολίες και τις ευτυχείς στιγμές των. Ο κόσμος στο διαδίκτυο κινείται μαζικότερα από τις κινητοποιήσεις στο δρόμο (και αυτό μάλλον οφείλεται στο γεγονός ό,τι οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις της διά ζώσης πραγματικότητας δεν υφίστανται στον αχανή κόσμο της εικονικής πραγματικότητας).Το άτομο διατρανώνει την ελευθερία και ανεξαρτησία των επιλογών του μέσα από το διαδίκτυο, εκεί όπου με άυλα μέσα διεκδικείται πιο αξιοπρεπώς (επιφανειακά) η διαφορετικότητα της προσωπικότητας. Ξεχνάει όμως να αναπνεύσει και να θέσει σε λειτουργία τα αισθητηριακά του αντανακλαστικά. Δίνει μεγαλύτερο βάρος στη διαδικτυακή (εικονική) του υπόσταση λησμονώντας το οξυγόνο της εναργούς ζωής και τα παιχνίδια που δημιουργούνται δια της κοινωνικής επαφής.
Ο πραγματικός κόσμος της ανταλλαγής των αισθήσεων αντικαθίσταται (επί μέρους και ενίοτε εξ' ολοκλήρου) από το καλωδιωμένο ή προσφάτως ασύρματο σύμπαν της τεχνολογικής αντι-πραγματικότητας. Η φράση «ξεχνάω να ζήσω» έχει βρει στον 21ο αιώνα τα μακάβρια τεκμήριά της: περιπτώσεις θανάτων κατόπιν εξαντλητικών ωρών παρουσίας μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή έχουν καταγραφεί κυρίως σε χώρες της ανατολικής Ασίας (1) αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, αν φέρει κανείς στο μυαλό του τη μανία απόκτησης τεχνολογικών μέσων/εξαρτημάτων και παιχνιδιών που χαρακτηρίζει όσους "αλυχτούν" έξω από κλειστά καταστήματα, τις στιγμές που ανοίγουν οι πόρτες για τις προσφορές (2).
Στις περιπτώσεις αυτές εντοπίζεται με κυνικότητα ο βαθμός εξάρτησης στον οποίο μπορεί να φτάσει το εικονικό παράπλευρο του σύγχρονου ατόμου. Δεν είναι υπερβολικές γιατί είναι πραγματικές και αυτό πιστώνεται με τη ρεαλιστική αποδοχή του θανάτου. Είναι η μακάβρια πλευρά -για πολλούς- του "αθέατου κόσμου" της αποξενωμένης εικονικής ατομικότητας. Αλλά προκειμένου να φτάσουμε σε αυτήν την κατάληξη προϋποτίθεται η εξελικτική διαδικασία μιας καλλιεργούμενης πραγματικότητας. Τα πράγματα δεν συμβαίνουν ξαφνικά και τα ουσιαστικά γεγονότα δεν πραγματώνονται εκ παραδρομής. Προηγείται μία διάρκεια αλληλουχιών και στιγμών που εκτρέφουν συγκεκριμένες συμπεριφορές με αιτιολογητέα τα αποτελέσματά τους. Οπότε, προτού καταλήξει η εικονική ατμόσφαιρα να μετατρέψει σε αποπνικτική την πραγματικότητα των αισθήσεων έχει προηγηθεί ένα μεγάλο (έστω άρρητο) διάστημα απαξίωσης της "γνώσης" και υπερθεματισμού της "γνώμης" διά μέσω της φωτεινής κενότητας που χρωματίζει το πλήθος της κοινωνικής δικτύωσης.
«...λίαν ευήθεις οι τα πρόδηλα κρύπτειν εθέλοντες» (3)
Σε αυτό το σημείο, αξίζει να γίνει μία σημείωση αναφορικά στην πληροφόρηση που διοχετεύεται στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Καταρχάς, το διαδίκτυο προσφέρει, εργαλειακά, πληθώρα απόψεων και επιχειρημάτων επί παντός επιστητού, γεγονός το οποίο είναι ανθρωπίνως σεβαστό και αξιόλογο από πλευράς τεχνολογικής εξέλιξης της επί-κοινωνίας, της ευχέρειας λόγου και γνώμης. Επιπλέον, κι αυτό συγκαταλέγεται στις ταχύτητες της εποχής, η εκάστοτε πληροφόρηση μεταδίδεται πιο γρήγορα από ότι γίνονταν μέχρι και τα τέλη του 20ου αιώνα. Επιπροσθέτως, καθένας δύναται να γνωστοποιήσει («κοινοποιήσει») την όποια άποψη/πληροφορία ανά πάσα στιγμή (βλ. instagram) γεγονός που συντηρεί τους φρενήρεις ρυθμούς της σύγχρονης περιόδου αναφορικά σε αυτό που ονομάζεται "διάχυση γνώσης". Ο γνωστός σε όλους τους κατοικούντες τη γη «βομβαρδισμός πληροφοριών».
Ως εκ τούτου, κρίνοντας από τα στοιχεία που τίθενται προς μελέτη (η επέκταση της ηλεκτρονικής τεχνολογίας, η ολοένα και μεγαλύτερη ευκολία χρήσης, ο αριθμός των χρηστών παγκοσμίως, η αύξουσα παραγωγή τεχνολογικών συστημάτων και εξαρτημάτων αναβάθμισης ώστε η εικονικότητα να αγγίζει μεγαλύτερο ποσοστό "υποψηφίων", η μεγενθυνόμενη προσφορά εικονικών πραγματικοτήτων μέσω «εφαρμογών» κ.ά.)με βάση τα δεδομένα που μας προσφέρει η τεχνολογική ανάπτυξη διακρίνεται μία υπεραπλούστευση της εξακριβωμένης πληροφορίας -στο βαθμό που το κουτσομπολιό θα μπορούσε να καταστεί φερεγγυότητα άποψης- καταλήγοντας στην υποβάθμιση της αντιληπτικής ικανότητας του κοινωνικού ατόμου.
Δεν είναι μόνο το διαδίκτυο που διαδραματίζει αποτελεσματικό ρόλο στον αποπροσανατολισμό της (κοινής) γνώμης. Με τη δυναμική του συνδράμει στην καθεστηκύα διαχειριστική εξουσία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης(;), αποκαλύπτοντας τις απεριόριστες δυνατότητες της εικόνας. Κι ας μην γελιόμαστε: ηλεκτρονικοί υπολογιστές υπάρχουν σχεδόν παντού, στα περισσότερα σημεία όμως της γης, ακόμη και στα πλέον απόκρυμνα υπάρχουν βιβλία και καταγεγραμμένα τεκμήρια. Ο 21ος αιώνας έχει έρθει όμως να συσσωρεύσει όλες τις πηγές και τα τεκμήρια της ιστορικής πορείας του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του, να τις εγκιβωτίσει σε ένα εικονικό περιβάλλον αεικίνητης βιβλιοθήκης γνώσης αποστερώντας κατ' αυτόν τον τρόπο από τον σύγχρονο πολίτη την ενστικτώδη ζωτικότητα της ανακάλυψης/έκπληξης, προσφέροντάς του με μία αδηφάγο διάθεση, σωρεία προετοιμασμένης σκέψης και γνώμης.
Στο ακαθόριστο σύμπαν της εικονικής πραγματικότητας το ξεκούραστο τείνει στο αποχαυνωτικό. Και η πλέον άχρηστη ή αυθαίρετη γνώμη επιτείνει την αποχαύνωση των αντανακλαστικών κατακτώντας υπεράριθμους θιασώτες "γνωμών" και το νόημα χάνεται ή παραφράζεται. Γι' αυτό μέχρι και σήμερα υπάρχουν υποστηρικτές της άποψης ότι η αποκληθείσα ''Αραβική Άνοιξη" επετεύχθη χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (sic)!(4)
ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ
ΔΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΕΡΗΣΗΣ
Αυτό που κατά τη γνώμη μου ισχύει στην καθημερινή διαδοχή των καταστάσεων είναι μία μεθοδευμένη, καιρό τώρα και αναπροσαρμοζόμενη κατ' ανάγκην, κατήχηση του καταναλωτή σχετικά με την ελευθερία που του προσφέρει η εξειδίκευση των αναγκών του σε αναρίθμητες επιθυμίες. Παρατηρείται σταδιακά η μετατροπή του homo consumes σε ένα μοντέλο ανθρώπου που ενώ κατορθώνει τα λίγα για να επιβιώσει (κάτι που το καταδεικνύει η κρίση) την ίδια στιγμή παρασύρεται από τις αλυτρωτικές διαθέσεις της υλιστικής ευδαιμονίας. Δεδομένο που μεταφράζεται στο ότι ο άνθρωπος-καταναλωτής έχει εμφυσήσει ζωή στην άυλη, πολλώ δε μάλλον υλιστική περιουσίας της εγκόσμιας ζωής και όποια σκέψη και πράξη στοχεύουν σε αυτήν. Ίσως αποτελεί μία νέα υπερ-θρησκεία η οποία επισκιάζει τις μέχρι τώρα παραδοσιακές θρησκευτικές καθιερωμένες κοινωνίες, δελεάζει με την υπερβατικότητά της μιας και αυτή προσφέρεται υποσυνειδήτως, καθώς ο άνθρωπος είναι ικανός και αξίζει για όλα, πόσο μάλλον τώρα που μπορεί και επιβάλλεται στην ύλη(;).(5) Οι προηγούμενες θρησκείες παρείχαν την ύλη ως εμπόδιο στην εξύψωση του ανθρώπου από τη μία πλευρά και από την άλλη δεν έχουν εξελίξει στο διάβα των αιώνων τις εξόφθαλμες εξουσιαστικές τους διαθέσεις, αυτές που εξεγείρουν τον "απλό πολίτη". Η εποχή της απεριόριστης και ταχύτατης πληροφόρησης έχει δημιουργήσει τα εχέγγυα μίας νέας απελευθερωτικής θρησκευτικής τάσης στο άτομο, σύμφωνα με την οποία δοξάζεται η αγνωμοσύνη και η φλυαρία ως χαρακτηριστικό της ανεξαρτησίας του υποκειμένου. Μία βόλτα στον ηλεκτρονικό και έντυπο χώρο της "ενημέρωσης" μαρτυρεί υπέρ αυτού.
Ταυτόχρονα, «αυτός ακριβώς ο συνδυασμός περισσότερης πληροφορίας με ταχύτερους ρυθμούς είναι που υποσκάπτει τις μεγάλες κάθετες ιεραρχικές δομές, χαρακτηριστικό γνώρισμα των γραφειοκρατικών συστημάτων»(6) Η εξουσία αποκεντρώνεται, προς όφελος βέβαια πάντοτε των ελιτ, διανέμεται ως αίσθηση και ως παραίσθηση στους καταναλωτές, τα "χέρια" αρχίζουν και παίρνουν αποφάσεις. Τουλάχιστον αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει το γεγονός του ογκωδέστατου αριθμού επιχειρήσεων, στις οποίες απασχολείται εσμός εκατομμυρίων ανά τον κόσμο, αυτή η φούσκα της ασύδοτης ελευθερίας της αγοράς, η νεοφιλελεύθερη ντροπή της αξιοπρέπειας που μετεξέλιξε αναγορεύοντας το αγοραίο σε τρόπαιο τιμής και αναγνωρισιμότητας. Τα ψέμματα είναι κοντά (σε ύψος και βάθος) όμως και η αλήθεια κατορθώνει κάποιες φορές να στέκεται ψηλότερα από τα ψεύδη. Είναι γεγονός: η ψευδαίσθηση ζωής που δημιούργησε αυτή η υπερεξειδίκευση των πάντων μετέτρεψε κάθε ψιχίο και ψίγμα διαφορετικότητας και ενδιαφέροντος σε στοιχείο που χρίζει προσοχής και σημασίας. Ο 21ος αιώνας έχει αναδείξει το περιττό και το κοινότοπο σε περίοπτη θέση που χαίρει σεβασμού και επεξήγησης. Είναι αυτό που αναφέρει κάπου ο Δ. Χαριτόπουλος για την έλευση των πιασάρικων θρησκευτικών/ψυχοσωματικών τρόπων ζωής: «Άλλη θεωρία: "Δεν χρησιμοποιούμε παρά μόνο το 10% του εγκεφάλου μας". Αυτή κι αν είναι παρηγοριά. Κάνει τον μπουμπούνα να αισθάνεται ένας αδικημένος έξυπνος. Ένα θύμα της εκπαίδευσης και των λαθεμένων συναισθημάτων που του ενέπνευσαν οι γύρω του καθώς δεν του δίδαξαν να χρησιμοποιεί τις δυνατότητες του μυαλού του, που είναι απεριόριστες.»(7)
Ο σύγχρονος κόσμος της ηλεκτρονικής επανάστασης που εισήγαγε ο 21ος αιώνας αναδεικνύει το μήνυμα σε αυτοσκοπό. Εξουσιάζεται από αυτό, καθώς δεν δύναται να (αντι)σταθεί κριτικά απέναντί του. Ενώ φαινομενικά είναι ο χρήστης του μηνύματος, επί της ουσίας άγεται και φέρεται μέσα στο χάος των γνωμών έχοντας απωλέσει την αντιληπτική του ικανότητα μιας και το σύμπαν της αερολογίας είναι προκλητικά μεθυστικό. Έχουμε περάσει από την αφερεγγυότητα της φράσης "το είπε η τηλεόραση", στην επιδερμικότητα της εμπιστοσύνης του διαδικτύου.
Ο ιδιοκτήτης των παραδοσιακών μέσων επικοινωνίας έχει κατατμηθεί σε εκατομμύρια άλλους ιδιοκτήτες απόψεων, οι οποίοι πασχίζουν για τη γνώση, δίχως να κινούνται προς εξερεύνηση και ανακάλυψή της εγκλωβισμένοι στην οθόνη της εικονικής πραγματικότητας. Συσσωρεύεται ουτοτρόπως αποχαυνωμένη η δυναμική των υποκειμένων μιας και αποκλείονται στις «εφαρμογές» τους αποστερούμενοι της επαφής μέσα στην κοινωνική πραγματικότητα που μεταλλάζεται, δίχως αυτούς γι' αυτούς και αυτοί όμως μετά μανιακού ενδιαφέροντος να τιτιβίζουν (ή άλλως twitter).
Βρισκόμαστε σε μία χρονική καμπή στην οποία συμπεριφερόμαστε σαν να έχουμε αφήσει πίσω μας την "παλαιότερη" και πιο στέρεη παραγματικότητα με τις αναφορές της και το ενδιαίτημα της νέας εποχής είναι φορτωμένο με υποβλητικές εικόνες και κείμενα αναπαραγωγής. Η διάχυτη υπερ-πληροφόρηση εύκολα ταυτίζεται με μία εγγενή φαντασιακή υπο-πληροφόρηση, ως αποτέλεσμα της αέναης πιθανολόγησης που διαδικαστικά κυριαρχεί στη χαοτική ηλεκτρονική πλευρά της κοινωνίας και των υποσυνόλων της. Αναμφίβολα η "γνώση" που διαφημίζεται σωρρηδόν στα ηλεκτρονικά μέσα είναι στην πλειοψηφία της άχρηστη, ικανότατη όμως να αναπαράγεται σε γεγονότα, να αξιοποιεί τα φαινόμενα και την εικόνα δημιουργώντας συμβάντα-προηγουμένως άτοπα και άχρονα-τα οποία δένουν περισότερο το άτομο στο σύμπαν της "υπερπραγματικότητας".(8)
Η αποδεδειγμένη κενότητα (του συνόλου) της περιφερόμενης "γνώμης" στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποκτά ποσοτικά χαρακτηριστικά, ζαλίζει με την επαναλαμβανόμενη αναπαραγωγή της καταφέρνοντας τελικά να συστήσει "γνώση" αποπροσανατολίζοντας διαρκώς το άτομο προς τον εφήμερο και ευκαιριακό τρόπο αντιμετώπισης των καθημερινών γεγονότων. Όπως συμβαίνει με τον πιεστικό και ασφυκτικό χρόνο της παραγωγής περισσότερων καταναλωτικών προϊόντων, έτσι το ίδιο εξακριβώνεται και στη διάχυση της πληροφορίας: περισσότερες πληροφορίες στον ελάχιστο χρόνο. Το άγος και το άγχος της σύγχρονης εποχής είναι ο χρόνος της: φαίνεται στην πρόωρη κούραση της νεολαίας, στο ξεπέρασμα της επαφής.
ΑΠΑΞΙΩΣΗ
ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
Αρκούν αυτές οι 2 πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα να αναδείξουν με ωμότητα και κυνισμό κάποια από τα αποτελέσματα της ηλεκτρονικής εξέλιξης. Ο κόσμος αποφεύγει τη γνώση με το να συλλέγει γνώμες. Έχει αποδυθεί σε έναν ακόρεστο αγώνα να συλλέξει γνώμες, όσες περισσότερες μπορεί να αποθηκεύσει στο μνημονικό του ή στους ξεχωριστούς αποθηκευτικούς χώρους που υπάρχουν γι' αυτήν τη δουλειά προκειμένου να μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε εκατομμύρια γνώμεων ανά πάσα στιγμή και περίπτωση. Αν και ο σύγχρονος κόσμος του διαδικτύου χαρακτηρίζεται εξ αρχής από τα αυξημένα ποσοστά "ελευθερίας" συγκρίσει με τα αντίστοιχα της καθημερινότητας στη χειροπιαστή επιβίωση, εν τούτοις αυτή η ελευθερία εξελίσσεται σε ρηχή και κύφια δέσμευση απέναντι στο δικαίωμα της γνώσης ενθρονίζοντας την ημιμάθεια ως εποπτική αρχή της διαδικτυακής διαδικασίας (και ακολούθως της πραγματιστικής).
Αναμφισβήτητα, τα επιτεύγματα της ηλεκτρονικής μεταφοράς μηνυμάτων σε όγκο και ταχύτητα θα προκαλούσαν φόβο στον άνθρωπο του περασμένου αιώνα. Στον σημερινό πολίτη των κοινωνιών εμπνέουν εμπιστοσύνη με το εύρος και τη χρησιμότητά τους κάθε στιγμή. Η θάλασσα της εξέλιξης είναι κουραστική και είναι λογικό όσοι βουτάνε μέσα της να εξασθενούν γρηγορότερα, ενώ όσοι εκατομμύρια επιλέγουν να επιπλέουν ακίνητοι στην επιφάνειά της συλλέγουν ό,τι ξεφεύγει και αναδύεται, δίχως κόπο και περιέργεια. Τα αλλεπάλληλα "κλικ"/«likes» έχουν ξεκουράσει το άτομο εμφυσώντας εμπιστοσύνη στις "αναρτήσεις" άλλων.
Πιο ξεκάθαρα από ποτέ και αφού έχει εκπνεύσει η εμπιστοσύνη στον πολιτικό διάκοσμο, η ελευθερία των "χρηστών" εξαρτάται από την ευχέρεια των "διαχειριστών" και αυτοί με τη σειρά τους από τις ορέξεις των ιδιοκτητών. Η εποχή μας βέβαια κινείται σε μία κατεύθυνση γενικευμένης ποινικοποίησης της ιδιοκτησίας αν υπολογίσει κανείς τις κρατικές πολιτικές που ακολουθούνται στις χώρες του ανεπτυγμένου τόξου(9) αφενός, αφετέρου δε τις εμπορικές συμφωνίες που υπογράφονται μεταξύ επιχειρήσεων και κρατών (βλ. TTIP, CETA, NAFTA κοκ) (10). Όπως λοιπόν η ιδιοκτησία δείχνει να μεταλλάσσεται σταδιακά, χάνει τη διάρκειά της και αποκτά εφήμερες προοπτικές (11), το ίδιο πραγματώνεται και στον τομέα της γνώσης: Αρχικά η γνώση ήταν προνόμιο των ελάχιστων, κατόπιν η ανακάλυψη της τυπογραφίας στο ίδιο χρονικό πλαίσιο με την "ανακάλυψη" του Νέου Κόσμου τής έδωσαν ώθηση ν' ανοιχτεί σε μεγαλύτερα πληθυσμιακά σύνολα φτάνοντας στις ημέρες μας, όπου τα επιτεύγματα της ηλεκτρονικής τεχνολογίας έχουν δημιουργήσει τεράστιους όγκους προσβάσιμης πληροφόρησης υποκαθιστώντας μα και ενίοτε αφανίζοντας τις βιβλιοθήκες(!).
Η τελευταία πρόταση θα πρέπει να μας διατηρεί σε εγρήγορση γιατί οπόταν καταστρέφεται ή "εξαφανίζεται" μία βιβλιοθήκη, χάνονται τα τεκμήρια και οι πηγές και στο εξής την παρελθούσα ύπαρξή των αντικαθιστά η εικοτολογία και τα πιθανά σενάρια. Κλυδωνίζεται το οικοδόμημα της γνώσης και η ισχυς συγκεντρώνεται στους λιγότερους ιδιοκτήτες μέσων μετάδοσής της.
Συνεπώς, καθώς στην εποχή της πολυδιάστατης και ταχύτατης πληροφόρησης η "γνώση" παρέχεται αγόγγυστα δίχως τις ασφαλιστικές δικλείδες που παρέχει ο κόπος κατακτησής της, μην λησμονούμε το εξής: Η ομορφιά (των πραγμάτων εν γένει) υφίσταται άπαξ και δικαιολογείται από τις ανθρώπινες αισθήσεις και όχι ως προϊόν φαντασίας και υπόθεσης διά μέσω του διαδικτυακού σύμπαντος κόσμου. Επαληθεύεται ή διαψεύδεται με την αφή, την οσμή, και τα υπόλοιπα αντανακλαστικά του ιστορικού ατόμου μακρυά από τις εικοτολογικές παρακαταθήκες της συστηματοποιημένης εικονικότητας.
υποσημειώσεις...
1)βλ. α) Ν.Κορέα: ανακοπή καρδιάς ύστερα από 50 συνεχόμενες ώρες προσκόλλησης στον υπολογιστή
β) Κίνα: 13χρονος αυτοκτόνησε πέφτοντας από τον 24ο όροφο αφήνοντας σε σημείωμα την επιθυμία του για μεταθανάτια συνάντηση με 3 εικονικούς ήρωες και πολλά ακόμη περιστατικά στις χώρες όπου η νεολαία μαστίζεται από τον εθισμό στα (διαδικτυακά) παιχνίδια
2) Κάθε φορά που μεταφέρονται εικόνες και ειδήσεις από τους προαύλιους χώρους πολυκαταστημάτων, λίγο πριν την έναρξη ισχύος προσφορών και από το εσωτερικό τους, λεπτά αργότερα του ανοίγματος της εισόδου, κυριαρχεί το άγχος κεκαλυμένο υπό του ενθουσιασμού, η θέρμη ενός ανταγωνιστικού χωροχρόνου μεταξύ φανατικών οπαδών που κατόπιν ωρών βασανιστικής αναμονής μετατρέπονται σε ζωώδη συμπεριφορικά αντανακλαστικά έτοιμα να κατασπαράξουν όποιονδήποτε απλώσει το χέρι του μακρύτερα και πρωτύτερα του δικού τους. Δεν είναι υπερβολικό λοιπόν όταν ημέρες εκπτωτικής παραφροσύνης οι καταναλωτές "σφάζονται" για μία smart TV ή για ένα Iphone. Ή πάλι, όταν καθοδηγούμενοι από την αρρωστημένη έξη επίδοξων διαδικτυακών τυχοδιωκτών αυτοκτονούν άνθρωποι και καταστρέφονται ζωές τόσων άλλων.
3) βλ. Αίσωπος, Αιξ και Αίπολος, εκδ. ΖΗΤΡΟΣ, ΑΘΗΝΑ, 2005, σελ. 57
4) Δεν επετεύχθη, παρά συνέδραμε στην μαζικώς ταχύτερη πληροφόρηση των γεγονότων που συνέβαιναν κατά τόπους αυτοστιγμεί.
5) Θεωρώ χρήσιμο εδώ να παραθέσω κατά λέξη πως προσδιορίζεται η έννοια θρησκεία από τον ανθρωπολόγο Clifford Geertz, «είναι 1) ένα σύστημα συμβόλων που επενεργεί με τρόπο ώστε 2) να δημιουργεί στους ανθρώπους ισχυρές και παρατεταμένης διάρκειας διαθέσεις και κίνητρα 3) διαμορφώνοντας αντιλήψεις για τη γενικότερη τάξη της ύπαρξης και 4) ενδύοντας αυτές τις αντιλήψεις με μία τέτοια αύρα δεδομένης πραγματικότητας 5) ώστε οι διαθέσεις και τα κίνητρα αυτά να φαίνονται ιδιαζόντως ρεαλιστικά», βλ. στο "Η Ερμηνεία Των Πολιτισμών", εκδ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, ΑΘΗΝΑ, 2003, σελ. 98
6) βλ. Αλβιν Τόφλερ, "Το Σοκ Του Μέλλοντος", εκδ. ΚΑΚΤΟΣ, ΑΘΗΝΑ, 1961, σελ. 148
7) βλ. Διον. Χαριτόπουλος, "Ημών Των Ιδίων", εκδ. ΤΟΠΟΣ, ΑΘΗΝΑ, 2008, σελ. 127
8) Η "υπερπραγματικότητα", σύμφωνα με τον Ζ. Μποντριγιάρντ, αποτελεί το βασίλειο της προσομοίωσης που είνια «πιο πραγματικό από το πραγματικό».
9) Η Ελλάδα και η Ισπανία αποτελούν ένα πρώτης τάξης παράδειγμα
10) Το πάλαι κραταιό κράτος παραδίδει στις (πολυεθνικές) ιδιωτικές επιχειρήσεις την ιδιοκτησιακή εποπτεία της διατροφής, της υγείας, της ενέργειας, του πολιτισμού (εν γένει) των πολιτών καθιστώντας αυτομάτως εαυτόν ποινικώς υπόλογο στο νέο διακαιϊκό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί μέσω τέτοιου βεληνεκούς εμπορικών διακρατικών/διηπειρωτικών συμφωνιών.
11) βλ. η παγκόσμια τάση της ενοικίασης που είχε ξεκινήσει από τη δεκαετία του '70 και επανεμφανίζεται στις ημέρες μας.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου