"Για την ιστορία...της κοινωνικής εξέλιξης"



Πρελούδιο...


«Τα πιο όμορφα πράγματα συμβαίνουν
στις σκιές αυτών,
και μία σκιά ποτέ δεν αποχωρίζεται
την οντολογική της υπόσταση.
μόνον όταν εσκεμμένα εμφυτεύονται 
λάμπες αλογόνου στα κεφάλια των σκιών...
Κι αυτές...
Αυτές υπερθερμαίνονται με αποτέλεσμα 
οι σκιές να γίνονται στάχτες
και οι στάχτες αναγκαστικά εξανεμίζονται
και μεταμορφώνονται σε βαριά γκρι σύννεφα,
ιχνηλάτες των κλιματολογικών καταστροφών...
"Σε όσους παραλείπουν εσκεμμένα τις σκιές της ιστορίας
βορά να γίνουν στη λήθη του μέλλοντος..."
Η ιστορική ματιά πλαγιάζει δίπλα σε κοινωνικές συνθήκες
διυλίζοντάς τες και προσπαθώντας να ξεδιπλώσει τη γύμνια των κορμιών τους...
Ποτέ όμως δεν φτάνει στο μοναδικό οργασμό
μίας και αυτής αλήθειας...» Γ.η.Π. (2002)


Οι ερμηνευτικοί χαρακτηρισμοί που αποδίδονται σε εποχές, κοινωνίες, γεγονότα και πρόσωπα και διαχωρίζονται από τις πολιτικές προεκτάσεις (σενάριο σχεδόν απίθανο βέβαια) δεν αποτελούν παρά υποκειμενικές προσπάθειες του εκάστοτε ιστορικού-αναζητητή-μελετητή να συμπυκνώσει στοιχεία (αποδεικτήρια και γραφήματα) που αφορούν συγκεκριμένους ιστορικούς τόπους. Παρόλα αυτά, τα παραπάνω πειστήρια/εργαλεία της ιστορικής αναζήτησης και περιγραφής δεν ταυτίζουν το σύνολο του πληθυσμιακού κοινού κάτω από την αντικειμενικότητα των προτάσεων του κάθε εργαλείου. Και συνεχίζω επεξηγώντας εαυτόν με τη φράση του Ιταλού ιστορικού Carlo Ginzburg: «...το να ταυτίσουμε την "κουλτούρα που παραγόταν από τις λαϊκές μάζες" με την "κουλτούρα που επιβάλλονταν σε αυτές" και να αποκρυπτογραφήσουμε τη φυσιογνωμία της λαϊκής κουλτούρας αποκλειστικά και μόνο με τα χρονικογραφήματα, τους νόμους και τα ρητά της προϊστάμενης τάξης είναι παράλογο».

Μέσα σε αυτήν την τεράτια και αειθαλή χοάνη της ιστορικής συνέχειας των γεγονότων, το αισθηματικό πλαίσιο και το περιεχόμενο των χιλιάδων δραστηριοτήτων των ανθρώπων ελάχιστα μπορεί να μεταφραστεί...Για το λόγο αυτό και οι διαστάσεις της ιστορικής πραγματικότητας πάντοτε θα παραμένουν διαρκώς ελλειπείς, αν όχι ακρωτηριασμένες από την εσωτερική αιτία για δράση, η οποία δικαιολογεί εν μέρει και τις κάθε ενέργειες και συμβάντα. Σαφώς και μία πολεμική σύγκρουση, μία κοινωνική εξέγερση και μία πολιτική κατεύθυνση απαρτίζονται από τα νομοτελειακά τους στοιχεία (αιτίες και αποτελέσματα), τα μέσα που τις χαρακτηρίζουν και τις λειτουργούν, μα οι προσωπικές εσωτερικές διαδρομές σκέψης του καθενός από τους εκατομμύρια "ιστορικούς δράστες" ελάχιστα εύκολο είναι να προσδιοριστούν (ας προβληματιστεί απλώς κανείς τι σκέφτονταν όταν διάβαζε κάποιος φτωχός τις φυλλάδες του Μεσαίωνα και κινητοποιείτο, τη διάθεση των στρατιωτικών κατά τη διάρκεια μιας μάχης, το περιεχόμενο του δούλου/εργάτη στις πυραμίδες κοκ και πόσα ακόμα...)

Αυτές οι κρυφές πτυχές της ιστορίας αποτελούν και τη σκιά της. Γι' αυτό και δεν αποτελεί μία -καθαρής άποψης- επιστήμη, όπως δύνανται να ονομαστούν τα μαθηματικά, η φυσική, η βιολογία κοκ. Αυτά τα ανεξιχνίαστα σημεία της σηματοδοτούν και την ολοένα και πιο περίεργη μαγεία και γοητεία της. Σε μία παρόμοια κατεύθυνση κινείται (κατά την προσωπική μου εκτίμηση) και η ανθρωπολογία, δείχνοντας να μπορεί να καταστεί και πιο πολύπλοκα δυσπρόσιτη. Από τη στιγμή, που το ίδιο το άτομο είναι ένα ιστορικό σημείο αναφοράς από μόνο του, η δυσκολία είναι πασίδηλη. Αυτό εξηγείται από το απύθμενο της πνευματικής του συνέχειας και ως εκ τούτου, μια ψυχογεωγραφία του εσωτερικού κόσμου θα ήταν έπαρση εκμηδενισμού της ατομικής διαφορετικότητας (αυτό στέκεται εντελώς πολέμιο στην αποκαλούμενη "επιστήμη της ψυχολογίας"). Άλλωστε το να επισημαίνεις μεταφράζοντας τις ποικιλόμορφες διαστάσεις της κοινωνίας των ανθρώπων μέσω των συμβολισμών που χαρακτηρίζουν την κοινωνική του (διαπροσωπική, συγγενική, θρησκευτική και επιχειρηματική) δραστηριότητα δεν σημαίνει πως φτάνει κανείς να εξηγήσει επακριβώς τη στοχευμένη επιλογή των εσωτερικών του αισθητηρίων και αισθήσεων. 

Σε αυτό λοιπόν το σημείο δικαιολογείται και επιβάλλεται η παρουσία της κοινωνικής ιστορίας. Ένας κλάδος της ιστορίας που κοινωνικοποιεί την παρουσία (με τις δράσεις) του ανθρώπου και μεγενθύνει τα περιεχόμενα των πράξεών του απογυμνώνοντας κατά κάποιον τρόπο τα στείρα οικονομικά και ιστορικά-πολιτικά χαρακτηριστικά των δραστηριοτήτων του...και η σύγχρονη εποχή το καταμαρτυρά με την πλέον υπερδραστήρια ηχώ της!

Σε αυτό το σημείο-ναδίρ της αβεβαιότητας και της αγωνίας για μακροπρόθεσμες εξελίξεις, στο οποίο έχει φτάσει με τον πλέον εκκωφαντικό θόρυβο το σύνολο των καπιταλιστικών μηχανισμών, τα προτάγματα του συστήματος παρουσιάζουν ολοένα και περισσότερο την ορθότητα (σχεδόν ορθόδοξη) μιας εικονικής πραγματικότητας της επικοινωνίας των ατόμων, διαμέσω της "συνδιαλλαγής των πολιτών". Τα θεαματικά εργαλεία απεικόνισης μιας ες αεί υποτιθέμενης (δυτικότροπης) ανέλιξης σκόνταψαν τον Σεπτέμβρη του 2001 στο συμβολισμό του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου. Ανασυντάχτηκαν δικαιολογώντας το σωβινισμό τους, καθώς οι κεφαλαιούχοι-τα κλειδιά δηλαδή στον κορμό του (ηθικο)ταξικού κοινωνικού διαχωρισμού, πίεσαν την περαιτέρω γενικευμένη πρόοδο της κουλτούρας με το να "εξωραϊσουν" και επουλώσουν τη σύγχρονη εδώ και αιώνες εξ ανατολών αντιπαλότητά τους.

Εν συνεχεία, στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα (2008), το ανεξέλεγκτο προς όλες τις κατευθύνσεις παλμογράφημα της εξουσιαστικής πυξίδας για προώθηση και εδραίωση της ασφάλειας μέσω του ταξικού διαχωρισμού, κατάφερε να στεγαστεί, με ανέστια αποτελέσματα για χιλιάδες πολίτες, με ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια αρχής γενομένης από τις Η.Π.Α. Αρκεί να αναφέρουμε πως όσον αφορά την ΕΕ από έρευνα που προσφάτως διεξήχθη στον τομέα των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων στην Ιταλία, προέκυψε πως οι τράπεζες αναφορικά στα δάνεια που χορηγούν χρηματοδοτούν κατά μέσο όρο το πολύ έως το 44 % της αξίας του ακινήτου. Ως εκ τούτου, η κατάσταση αυτή στερεί από μεγάλο μέρος των πολιτών τη δυνατότητα να λάβουν ενυπόθηκο δάνειο εξαιτίας της απουσίας επαρκούς κάλυψης από ιδιωτική αποταμίευση. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τα στοιχεία του κέντρου κινδύνου, το οποίο αξιολογεί τις αιτήσεις χρηματοδότησης (CRIF), έως τον Σεπτέμβριο του 2011 οι αιτήσεις για ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια μειώθηκαν κατά 23 % σε σχέση με τον μέσο όρο της ίδιας περιόδου του 2010 εξαιτίας της σημερινής χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Η κρίση λοιπόν εγένετο! Μία κρίση του παρόντος κυρίαρχου (;) καπιταλιστικού μοντέλου ακραίας φιλελευθεροποίησης όχι των πάντων, τουναντίον τής έμμονης φιλοδοξίας προσαύξησης των ήδη υπερκερδών. Ως απότοκο των παραπάνω θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει πως η παγκόσμια χωροταξική διάταξη αποδυναμώνει τις οιεσδήποτε ψυχογεωγραφικές περιπλανήσεις οδηγώντας επακολούθως στην κατάσταση της συνεχούς/διαρκούς αλλοτροίωσης όποιου παγκοσμιοποιημένου πολίτη. Η εικόνα μάλλον είναι σαφής, παρόλη την ασάφεια με την οποία θέλει να επιδεικνύεται: ένας κόσμος διαφορετικά τροποποιημένος για τον καθένα...όσο πιο κοντά όλα είναι οφθαλμοφανή και πραγματικά, όπου οι κλωνοποιημένες καταστάσεις δράσεις και σκέψεις μεγαλουργούν. Πλέον το κεφάλαιο μέσω της αφηρημένης μορφής της προσόδου απαλλοτριώνει ολόκερη την κοινωνική αξιοποίηση της εργασίας παράγωντας υποκειμενικότητες νομιμοποιώντας την ισχύ και τις διάφορες μορφές χρήσης της. Η ισχύς θεσμοθετεί, σύμφωνα με τον Toni Negri και είναι στο χέρι του ενεργού μνημονικού της κοινωνικής θεώρησης των πολιτικών όντων να υλοποιήσουν όσα έχει διδάξει και μένει να πράξει η κοινωνική ιστορική θεώρηση του παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος κόσμου... 



Σχόλια